Inleiding
Zwanger zijn is een bijzondere periode, maar ook één waarin je lichaam flink wordt uitgedaagd. Meer dan de helft van de vrouwen ervaart rug- of bekkenklachten tijdens de zwangerschap. Meestal onschuldig, maar soms gaan de klachten verder: uitstralende pijn naar je been, tintelingen of krachtsverlies. Dan rijst al snel de vraag: “Heb ik een hernia?”
Een hernia tijdens de zwangerschap is zeldzaam, maar het kán voorkomen. Wat betekent dat voor jou, je bevalling en je baby? In deze blog lees je alles over hernia en zwangerschap: hoe herken je het, wat kun je eraan doen, en wanneer moet je alert zijn?
Okay, Let’s Go!
In het kort
-
Een lage rughernia tijdens de zwangerschap is zeldzaam, maar kan wel optreden — vooral in het tweede of derde trimester.
-
Symptomen zijn uitstralende beenpijn, tintelingen, doof gevoel of krachtsverlies. Rugpijn alleen is zelden een teken van een hernia.
-
Zwangerschap op zich veroorzaakt geen hernia, maar hormonale veranderingen en een groeiende buik kunnen bestaande zwakke plekken gevoeliger maken.
-
In de meeste gevallen volstaat een veilige, conservatieve behandeling met rust, beweging en begeleiding.
-
Alleen bij ernstige neurologische symptomen (zoals niet kunnen plassen of krachtverlies) is snelle medische actie nodig.
-
Bevallen met een hernia kan meestal gewoon vaginaal, al wordt in sommige gevallen gekozen voor een keizersnede.
-
Na de bevalling herstellen de meeste vrouwen goed, zeker met de juiste begeleiding.
Last van herniaklachten tijdens je zwangerschap?
Herstel op een veilige, natuurlijke manier – zonder ingrepen of medische omwegen.
Sluit je aan bij onze online community en ontdek wat je zelf kunt doen om pijn te verminderen en vertrouwen in je lichaam terug te krijgen.
🧩 Al velen gingen je voor.
Uitstralende pijn? Zwangerschapsischias of toch een hernia?
Rug- en bekkenklachten komen veel voor tijdens de zwangerschap. Bijna de helft van de vrouwen krijgt er last van [1]. Soms gaat die pijn gepaard met uitstraling naar het been. Toch betekent uitstralende pijn niet automatisch dat je een hernia hebt.
Door veranderingen in houding, spierbelasting en de stand van je gewrichten tijdens de zwangerschap kan de grote beenzenuw (nervus ischiadicus) geïrriteerd raken. Als er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden, spreken we van zwangerschapsischias: uitstralingspijn die lijkt op een hernia, maar meestal het gevolg is van een disbalans tussen spieren, banden en het bekken.
In sommige gevallen is er wél sprake van een hernia [2]. Dat gebeurt wanneer een tussenwervelschijf, het zachte ‘kussentje’ tussen twee wervels, uitpuilt en een zenuw in je onderrug irriteert. Dit veroorzaakt scherpe, stekende pijn die vaak tot in het been uitstraalt. Die zenuwpijn voelt heel anders dan de doffe of zeurende rugpijn die veel zwangere vrouwen ervaren.
Symptomen een hernia tijdens de zwangerschap
Zowel zwangerschapsischias als een hernia ontstaan door irritatie van een zenuw die naar het been loopt. Daardoor kunnen de klachten sterk op elkaar lijken en zijn ze niet altijd makkelijk van elkaar te onderscheiden. Zenuwpijn bij zwangere vrouwen zijn in de basis vergelijkbaar met die bij niet-zwangeren. De onderstaande tabel helpt je om het verschil beter te herkennen:
|
Kenmerk |
Zenuwpijn door hernia of ischias |
Bekken- of rugpijn tijdens zwangerschap |
|---|---|---|
|
Pijnlocatie |
Meestal in het been, vaak onder de knie |
Vooral in de onderrug of rond het bekken |
|
Pijnkwaliteit |
Scherp, stekend, schietend of brandend |
Zeurend, stijf of drukkend |
|
Uitstraling |
Vaak tot in de voet of tenen |
Meestal beperkt tot bil of bovenbeen |
|
Tintelingen of doof gevoel |
Soms aanwezig * |
Zelden tot nooit aanwezig |
|
Krachtsverlies in been |
Soms aanwezig * |
Niet kenmerkend |
|
Toename bij hoesten/niezen |
Vaak |
Zelden |
|
Verergering door houding |
Soms bij lang zitten of lopen |
Vaak bij draaien, opstaan of lang staan |
* Uitvalsverschijnselen zoals doofheid of krachtsverlies komen relatief weinig voor bij zwangere vrouwen met een hernia. In een overzichtsstudie werd een doof gevoel gerapporteerd bij 10% van de vrouwen, en krachtsverlies bij 20% [2].
Verhoogt zwangerschap de kans op een hernia?
Wanneer je zwanger bent, betekent dat niet automatisch een verhoogd risico op een hernia. Hernia’s komen net zo goed voor bij vrouwen die niet zwanger zijn.
Wat wél kan, is dat een bestaande zwakke plek in een tussenwervelschijf gevoeliger wordt tijdens de zwangerschap. Daardoor kunnen klachten die eerder mild of afwezig waren, ineens opspelen of erger worden.
Onderzoek laat zien dat bij een deel van de zwangere vrouwen op MRI een uitpuilende tussenwervelschijf zichtbaar is, zelfs zonder klachten [3]. Dat komt trouwens óók voor bij niet-zwangere vrouwen. Met andere woorden: een hernia kán aanwezig zijn, maar hoeft geen klachten te geven. In grotere studies is bovendien geen verband gevonden tussen het ontstaan van een hernia en factoren zoals leeftijd, lichaamsgewicht of het aantal zwangerschappen [3].
Is een hernia tijdens de zwangerschap gevaarlijk voor moeder of baby?
Een hernia tijdens de zwangerschap klinkt heftig, zeker met klachten als uitstralende pijn of tintelingen. Maar in de meeste gevallen is een hernia niet gevaarlijk voor jou of je baby. De hernia zit buiten de baarmoeder en heeft geen directe invloed op de zwangerschap. Vaak nemen de klachten vanzelf weer af.
Toch zijn er situaties waarin snelle medische actie nodig is. Let op de volgende signalen:
-
Heftige, toenemende pijn
-
Krachtsverlies in één of beide benen
-
Verlies van controle over blaas of darmen
-
Doof gevoel in het rijbroekgebied
Deze klachten kunnen wijzen op het cauda equina-syndroom, een zeldzame, maar ernstige complicatie die ook tijdens de zwangerschap kan voorkomen [4]. Dit komt voor bij minder dan 15% van de zwangere vrouwen met een hernia. Snelle medische behandeling, liefst binnen 48 uur, is dan cruciaal voor herstel.
Lees meer 👉 Ik heb lage rugpijn – welke symptomen zijn alarmsignalen?
Denk jij alles te weten over herniaklachten en bekkenpijn?
Er zijn veel misvattingen, waardoor je niet herstelt
Ontdek in 2 minuten wat jij (nog) niet weet – en ontvang gratis het e-book met alle antwoorden.
Hoe ziet het herstel eruit van zwangere vrouwen met een hernia?
Het herstel na een hernia tijdens de zwangerschap verloopt in de meeste gevallen gunstig. Meer dan 85% van de vrouwen ervaart al binnen zes weken een duidelijke verbetering van de klachten bij het starten van een conservatief behandeltraject. Dit betekent: geen operatie, maar rust, gerichte beweging, pijnstilling en begeleiding [2].
Op de lange termijn is het perspectief positief: ongeveer 75% van de vrouwen herstelt volledig zonder chirurgische ingreep. Uit onderzoek blijkt zelfs dat conservatief behandelde vrouwen iets vaker volledig herstellen dan vrouwen die geopereerd worden. Bovendien rapporteren zij minder vaak aanhoudende klachten na afloop van de behandeling [2].
Lees meer 👉 Herstel bij een hernia: wat kan je verwachten van de hersteltijd
Welke behandelingen zijn veilig en effectief tijdens de zwangerschap?
Heb je (vermoedelijk) een hernia tijdens je zwangerschap? Dan wil je natuurlijk weten wat je wél kunt doen. Het goede nieuws: in de meeste gevallen is een hernia goed te behandelen zonder ingrijpende maatregelen [5]. De behandeling is meestal conservatief. Dat wil zeggen: gericht op het verlichten van klachten, zónder operatie.
Het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren. Heb je veel pijn? Dan mag je best gas terugnemen. Maar volledige bedrust wordt afgeraden. Juist een gedoseerde afwisseling tussen rust en beweging helpt je herstel.
Lichte, gecontroleerde beweging, zoals wandelen, rustige mobiliteitsoefeningen of zwemmen, kan je helpen om stijfheid te verminderen en je rug te blijven ondersteunen. Probeer bewegingen te vermijden die de pijn verergeren, zoals langdurig zitten of tillen.
Tijdens de zwangerschap zijn niet alle pijnstillers veilig. Overleg altijd met je arts of verloskundige. In het algemeen geldt:
-
Paracetamol is de eerste keus en veilig bij correct gebruik.
-
NSAID’s (zoals ibuprofen) worden afgeraden, vooral in het derde trimester.
-
Spierontspanners of zwaardere medicatie worden zelden ingezet en alleen op voorschrift.
Soms kan een buikband of ondersteunende band helpen om de druk op je onderrug te verlichten. Overleg dit wel met je zorgverlener, want het gebruik ervan is persoonsafhankelijk.
Weten wat er in je lichaam gebeurt geeft rust. Veel zwangere vrouwen schrikken van de diagnose ‘hernia’, terwijl de meeste herniaklachten niet gevaarlijk zijn en vaak vanzelf verdwijnen. Begrijpen waar de pijn vandaan komt, wat je wél en beter niet kunt doen, en welke signalen je in de gaten moet houden, helpt om de controle terug te pakken.
Een goede uitleg is dus geen luxe, maar een essentieel onderdeel van herstel. Want: wie snapt wat er speelt, beweegt vaak vrijer — en dat is precies wat je herstel nodig heeft.
Een hernia-operatie tijdens de zwangerschap gebeurt alleen als je ernstige neurologische klachten hebt, zoals uitval of verlies van controle over blaas of darmen (cauda equina). Gelukkig komt dit zelden voor. In de meeste gevallen verdwijnen de klachten na verloop van tijd vanzelf of kun je ze goed onder controle houden met begeleiding.
Wat zijn de opties rond bevallen met een hernia: vaginaal of keizersnede?
Veel zwangere vrouwen met een hernia vragen zich af of een vaginale bevalling nog mogelijk is, of dat een keizersnede nodig is. Het eerlijke antwoord? In de meeste gevallen kun je gewoon vaginaal bevallen.
-
Een hernia op zich is geen reden voor een keizersnede.
-
Zonder ernstige uitvalsverschijnselen (zoals krachtsverlies of controleverlies over blaas/darmen) is een vaginale bevalling veilig en verantwoord.
-
De hernia zit buiten de baarmoeder en beïnvloedt het verloop van de bevalling doorgaans niet.
In specifieke situaties kan overleg tussen specialisten wenselijk zijn:
-
Bij veel pijn of duidelijke neurologische uitval is overleg met gynaecoloog, neuroloog of wervelkolomspecialist verstandig.
-
Soms wordt dan gekozen voor een geplande keizersnede, vooral om extra belasting tijdens het persen te vermijden.
-
In de literatuur zie je dat artsen bij ernstige herniaklachten soms uit voorzorg kiezen voor een keizersnede, maar dit is geen standaardbeleid [6].
Hoe herstel je van een hernia na de bevalling?
Na de bevalling komt er vaak letterlijk én figuurlijk meer ruimte om te herstellen. De druk op je buik en rug neemt af, je lichaam begint zich te herstellen van de zwangerschap en dat geeft vaak ook verlichting van herniaklachten. De meeste hernia’s genezen vanzelf, zonder dat daar een operatie voor nodig is.
Maar herstel gaat niet altijd vanzelf. Juist in deze periode kun je veel winst boeken als je bewust werkt aan je herstel:
-
Blijf in beweging, binnen je grenzen
-
Leer je lichaam opnieuw vertrouwen door opbouwende oefeningen
-
Werk aan je belastbaarheid stap voor stap
-
Begrijp wat je klachten veroorzaakt, zodat je gericht kunt herstellen
Herstellen van een hernia vraagt geduld, maar met de juiste kennis, structuur en oefeningen boek je meestal goed resultaat. Geef jezelf die ruimte, je herstelt niet alleen van een zwangerschap, maar ook van een rugprobleem. Dat vraagt aandacht, maar geeft uiteindelijk ook weer grip.
Echt weten hoe je kunt herstellen van een hernia?
Stop met gokken. Herstel doelgericht en met een plan.
Leer hoe je stap voor stap klachtenvrij wordt – samen met experts en gelijkgestemden.
🤝 Sluit je aan bij tientallen anderen in herstel.
Heb je nog vragen? Bekijk hieronder de meest gestelde vragen van zwangere vrouwen met herniaklachten:
Ja, een MRI-scan is over het algemeen veilig tijdens de zwangerschap. Er wordt géén gebruik gemaakt van schadelijke straling, zoals bij een röntgenfoto of CT-scan. Toch wordt een MRI tijdens de zwangerschap alleen gedaan als het echt nodig is. Vaak kunnen je klachten en het lichamelijk onderzoek al voldoende informatie geven, en verandert een scan niets aan het behandelplan.
Als een MRI toch wenselijk is — bijvoorbeeld bij twijfel over de diagnose of als er sprake is van ernstige uitvalsverschijnselen — dan gebeurt dit bij voorkeur na het eerste trimester. Zo nodig kan het ook eerder, maar alleen na goed overleg tussen jou en je arts.
📚 Lees meer over wanneer een scan wél of niet nodig is bij rugklachten: Moet er een scan worden gemaakt?
In de meeste gevallen niet. Het merendeel van de vrouwen herstelt goed met conservatieve behandeling, zoals gerichte rust, pijnstilling en oefeningen binnen de pijngrenzen. Binnen zes weken ervaren de meeste zwangere vrouwen al een duidelijke afname van de klachten.
Een operatie wordt pas overwogen als er sprake is van ernstige, niet te onderdrukken pijn of wanneer er progressieve neurologische uitval optreedt, zoals toenemend krachtsverlies of controleverlies over blaas en darmen. In dat geval kan een operatie nodig zijn om verdere schade te voorkomen. Maar zolang jouw situatie dat niet vereist, is een natuurlijke aanpak meestal het beste — zowel voor jou als voor je baby.
In zeldzame gevallen kan een hernia leiden tot een ernstige complicatie, zoals het cauda equina-syndroom. Er zijn een paar duidelijke signalen die kunnen wijzen op zo’n spoedsituatie:
-
Verlies van controle over je blaas of darmen
-
Gevoelloosheid in het rijbroekgebied (rond je schaamstreek, billen en binnenkant van je bovenbenen)
-
Steeds erger wordend krachtsverlies in één of beide benen
Herken je één van deze signalen? Neem dan direct contact op met een arts. Wachten is in dit geval geen optie.
📚 Lees hier meer over deze en andere alarmsignalen: Welke symptomen zijn alarmsignalen bij rugpijn?
Ja, dat kan zeker — en in veel gevallen is het zelfs aan te raden. Bewegen helpt om je lichaam sterk en soepel te houden en ondersteunt je herstel. Maar: niet elke beweging is even helpend. Het draait om de juiste balans tussen belasting en herstel.
Kies liever voor rustige, gecontroleerde oefeningen die geen extra buikdruk geven en prettig aanvoelen. Denk aan wandelen, lichte stabiliteitsoefeningen of specifieke bewegingsoefeningen. Vermijd intensieve krachtoefeningen, veel tillen of bewegingen die je klachten verergeren.
Luister goed naar je lichaam. Pijn is geen teken dat je iets “losmaakt” — het is een signaal dat je moet bijsturen. Met de juiste aanpak kun je tijdens je zwangerschap veilig en effectief in beweging blijven.
📚 Lees meer over bewegen tijdens de zwangerschap: Alles wat jij wilt weten over bekkenpijn en sporten
Niet per se. Of je kunt blijven werken hangt af van de aard van je werk, de ernst van je klachten en hoeveel je belastbaar bent. Veel vrouwen kunnen blijven werken met aanpassingen, zoals kortere werkdagen, meer pauzes of minder tillen. Het belangrijkste is dat je goed naar je lichaam blijft luisteren en op tijd bijstuurt.
Ja, meestal wel. Ook met een hernia kun je veilig een ruggenprik (epiduraal) krijgen. De anesthesist dient de verdoving toe op een plek in je onderrug die vaak lager ligt dan de locatie van de hernia. Daardoor is er zelden een direct risico. Alleen bij ernstige afwijkingen of eerdere rugoperaties kan de procedure lastiger zijn, maar zelfs dan is het vaak mogelijk met de juiste voorbereiding. Overleg ruim van tevoren met je verloskundige of anesthesist, zodat er tijd is voor een goed plan.
In de meeste gevallen niet. Een hernia zit buiten de baarmoeder en wordt tijdens de bevalling niet direct belast. Vrouwen zonder ernstige neurologische klachten kunnen meestal veilig vaginaal bevallen. Bij heftige pijn kan er wél reden zijn om te kiezen voor een keizersnede. Dit gebeurt altijd in overleg met je zorgteam.
Wetenschappelijke bronnen & referenties
- Sehmbi, H., D’Souza, R., & Bhatia, A. (2017). Low back pain in pregnancy: Investigations, management, and role of neuraxial analgesia and anesthesia: A systematic review. Gynecologic and Obstetric Investigation, 82(5), 417–436. PubMed: 28514779 DOI: 10.1159/000457913
- Whiles, E., Shafafy, R., Valsamis, E. M., Horton, C., Morassi, G. L., Stokes, O., & Elsayed, S. (2020). The management of symptomatic lumbar disc herniation in pregnancy: A systematic review. Global Spine Journal, 10(7), 908–918. PubMed: 31934808 DOI: 10.1177/2192568219886264
- Schwarz-Nemec, U., Friedrich, K. M., & Prayer, D. (2020). Lumbar intervertebral disc degeneration as a common incidental finding in young pregnant women as observed on prenatal magnetic resonance imaging. Journal of Women’s Health, 29(5), 713–720. PubMed: 32305614 DOI: 10.1089/jwh.2019.7949
- Esmaeilzadeh, M., Hong, B., Polemikos, M., & Ringel, F. (2020). Spinal emergency surgery during pregnancy: Contemporary strategies and outcomes. World Neurosurgery, 139, e421–e427. PubMed: 32905728 DOI: 10.1016/j.wneu.2020.03.214
- Nyrhi, L., Kuitunen, I., Ponkilainen, V., & Mattila, V. M. (2023). Incidence of lumbar discectomy during pregnancy and within 12 months postpartum in Finland between 1999 and 2017: A retrospective register-based cohort study. The Spine Journal, 23(2), 287–294. PubMed: 36343912 DOI: 10.1016/j.spinee.2022.10.008
- Paslaru, F. G., Giovani, A., Iancu, G., Panaitescu, A., Peltecu, G., & Gorgan, R. M. (2023). Methods of delivery in pregnant women with lumbar disc herniation: A narrative review and case report. Journal of Medicine and Life, 16(1), 115–121. PubMed: 33456600 DOI: 10.25122/jml-2020-0147
Heb jij rug- of herniaklachten?