Inleiding
Wanneer je rugpijn hebt, wil je graag weten wat de oorzaak van de pijn is. Het hebben van rugpijn kan namelijk erg intens en soms zelfs stressvol zijn. De precieze oorzaak van de rugpijn is niet altijd te achterhalen. Toch kan het helpen om na te gaan welke dingen invloed hebben gehad op het ontstaan van je klachten. Zo begrijp jij je klacht beter en kan je klachten in de toekomst voorkomen.
Okay, let’s go!
In het kort:
- Rugpijn kan ontstaan wanneer je te veel doet, tijdens een plotselinge verkeerde beweging of langdurige lichamelijke stress op de rug.
- Gebrek aan beweging kan ook zorgen voor rugpijn, aangezien te weinig beweging de rug stijf en gevoelig kan maken.
- Ook mentale spanning kan rugpijn veroorzaken door een hogere spierspanning en gevoeligheid van het zenuwstelsel.
- Soms ontstaat rugpijn zonder duidelijke aanleiding.
- Heel zelden wordt rugpijn veroorzaakt door een ernstige oorzaak.
- Vaak komt rugpijn door een combinatie van verschillende factoren.
Kan een ‘fysieke overbelasting’ de oorzaak van mijn rugpijn zijn?
Ons lichaam krijgt door de dag heen te maken met vele fysieke stressoren. Fysieke stressoren zijn alle bewegingen en houdingen die jij maakt in het dagelijks leven, werk en/of sport.
Je rug is gemaakt om dit soort belastingen aan te kunnen. Hoe vaker je je rug belast, hoe beter je rug dit soort dingen aan kan.
Toch kan het zijn dat je rug te lang en te veel belast wordt en/of dat je rug belast wordt op een manier die het niet gewend is. Je rug kan dan overbelast raken en (over)gevoelig worden.
Dit kan komen door een acuut moment, bijvoorbeeld wanneer het ‘in je rug is geschoten’. We hebben het dan over een overbelasting van het bindweefsel (spieren, banden, gewrichten, pezen etc.).
Ook kan langdurige (aanhoudende) belasting ervoor zorgen dat je rug overbelast raakt. Je rug kan dan pijn gaan doen. De rug probeert hiermee een signaal af te geven dat je het iets rustiger aan moet doen.
We kunnen pijn krijgen wanneer we te veel en te lang iets doen waar ons lichaam niet op is voorbereid
Pijn tijdens of na een bepaalde activiteit kan een teken zijn dat je te veel hebt gedaan. Het is dan verstandig deze activiteit even te vermijden zodat je rug weer tot rust komt.
Pijn tijdens deze activiteit betekent niet dat er schade optreedt en dat je deze activiteit voor altijd moet vermijden. Je rug moet in toekomst beter worden voorbereid op deze activiteit.
Wanneer je rug minder pijnsignalen afgeeft kan je deze activiteit juist weer opbouwen. Zo leert je rug deze belasting in de toekomst beter te tolereren.
Wanneer je signalen van ‘overbelasting’ niet herkent of negeert, kan het zijn dat je lichaam steeds meer pijnsignalen gaat afgeven. Het pijngebied wordt dan groter en je lichaam probeert hiermee om aandacht te vragen.
Wanneer je je lichaam dit niet geeft, zal uiteindelijk het pijnsysteem ‘in de war’ raken wat kan leiden tot langdurige rugpijn.
Kan een ‘fysieke onderbelasting’ de oorzaak van mijn rugpijn zijn?
Ons lichaam is gemaakt om te bewegen. Door belasting (beweging) blijft onze rug gezond en sterk. Belast je je rug langere tijd niet of te weinig, dan neemt de kwaliteit van je bindweefsel (spieren, banden, gewrichten, pezen etc.) af. Het past zich aan de nieuwe situatie aan en is minder in staat belasting aan te kunnen.
Bedenk wat er gebeurt wanneer een elleboog 6 weken in het gips heeft gezeten. De weefsels in je elleboog wordt stijf en je spieren verkorten. De enige oplossing om de stijfheid weer te verminderen is te gaan bewegen.
Wanneer weefsel te weinig belast is kan het gevoelig worden en pijnsignalen gaan afgeven. Luister je niet goed naar je lichaam en negeer je deze signalen, dan zal je rug steeds meer pijnsignalen af gaan geven.
Wanneer je pijn ervaart door onderbelasting vraagt jouw rug om aandacht. De rug zegt: “kom in beweging”!
Wanneer je een tijdje weinig hebt bewogen kan het pijn doen wanneer je je rug weer gaat bewegen. Je rug is deze beweging niet gewend en moet hier weer aan wennen. Je moet daarom je rug langzaam en geleidelijk laten wennen.
Pijn tijdens het starten van bewegen kan het gevoel geven dat deze bewegingen slecht zijn voor je rug. Dit kan weerzorgen tot dat je deze bewegingen gaat vermijden. Je rug wordt hierdoor juist stijver en zal weer meer pijnsignalen afgeven.
Kan ‘stress’ de oorzaak van mijn rugpijn zijn?
Naast een fysieke over- of onderbelasting kan mentale stress ook een oorzaak zijn van rugpijn. Bepaalde situaties in het dagelijks leven kunnen stress (spanning, druk) uitlokken. Het lichaam reageert op een bepaalde stressprikkel door de alertheid te verhogen.
Stress zorgt dat de spierspanning in het lichaam verhoogt en het zenuwstelsel gevoeliger voor binnenkomende informatie. Je brein denkt dat de rug beschermd moet worden voor ‘dreigende schade’.
Lichamelijke reacties op stress kunnen bewust en onbewust ervaren worden. Wanneer je bijvoorbeeld eerder rugpijn hebt gehad kan het lichaam fysiek op stress reageren. Leer meer over stress en rugpijn.
Kan mijn rugpijn ook ‘zonder oorzaak’ ontstaan?
Alhoewel het soms geruststellend kan zijn de oorzaak van rugpijn te achterhalen, kan rugpijn soms zonder reden ontstaan. Er is dan geen fysiek onder- of overbelastingsmoment aanwezig en ook geen stressvolle situatie. Vergelijk dit met hoofdpijn die je zonder aanleiding kan hebben.
Het is dan ook niet altijd belangrijk om de oorzaak van rugpijn te achterhalen. De meeste klachten verdwijnen namelijk ook weer spontaan.
Kan mijn rugpijn ook komen door een ‘specifieke ziekte’ of ‘aandoening’?
Bij de meeste mensen (95-99%) met rugpijn komt pijn niet door een ziekte of aandoening. De oorzaak moet meer gezocht worden in dingen zoals overbelasting, onderbelasting, stress en overige factoren.
Toch is bij een kleine groep mensen met rugpijn de pijn te herleiden naar een specifieke oorzaak. De oorzaken van rugpijn door een ziekte of aandoening kunnen erg divers zijn. De volgende aandoeningen kunnen mogelijk een verklaring zijn rugpijn:
- Een wervelbreuk of ingezakte wervel. Dit ontstaat vaak na een trauma (val) en komt vaker voor bij mensen die verminderde botdichtheid (osteoporose) hebben.
- Wanneer pijn verergert en gepaard gaat met bv. koorts, gewichtsverlies of nachtelijke rugpijn kan dit wijzen op een ontsteking of tumor. De pijn is vaak de hele tijd aanwezig en lijkt niet vanzelf te verminderen door specifieke houdingen en/of bewegingen.
- Wanneer pijn gepaard gaat met langdurige ochtendstijfheid, vermoeidheid, andere gewrichtsontstekingen en/of orgaanontstekingen (oog, hart etc.) kan worden gedacht aan een reumatische aandoening genaamd Bechterew (axiale spondyloartritis).
- Wanneer pijn uitstraalt tot onder de knie en soms gepaard gaat met krachtsvermindering en andere uitvalsverschijnselen zoals gevoelsstoornissen, kan gedacht worden aan een neurologisch probleem zoals een hernia of een (kanaal)stenose.
Welke oorzaken zijn er nog meer te bedenken?
Denk eraan dat rugpijn vaak komt door verschillende dingen die samenwerken. Veel factoren kunnen rugpijn beïnvloeden. Het is niet altijd makkelijk om deze te vinden. Niet alles veroorzaakt direct rugpijn, maar sommige dingen kunnen wel de kans op rugpijn groter maken. Je hebt een grotere kans op rugpijn als je:
- al eerder rugpijn hebt gehad;
- je gestrest voelt;
- vaak moe bent;
- te zwaar bent;
- rookt;
- meerdere ziektes hebt;
- je vaak somber of depressief voelt;
- niet goed slaapt;
- veel zwaar werk doet;
- veel stress op je werk hebt;
- weinig steun van collega’s krijgt;
- weinig vrijheid hebt in je werk;
- onzeker bent over je baan;
- eentonig werk doet.
Als je rugpijn wilt voorkomen, is het slim om naar deze dingen te kijken. Leer meer over hoe je rugpijn kunt voorkomen.
Kan je rugpijn altijd naar één oorzaak terug herleiden?
Nee, dat is meestal niet mogelijk. De dingen die we eerder noemden, kunnen elk op zich een rol spelen bij het ontstaan van rugpijn. Maar vaak werken deze dingen samen. Rugpijn komt meestal door een mix van verschillende dingen.
Rugpijn ontstaat in een bepaalde situatie. Het is dan lastig om het op één enkele oorzaak te wijzen.
Om beter te snappen hoe rugpijn kan beginnen, kijken we naar voorbeelden van hoe deze dingen samen kunnen werken:
- Als je lang onder mentale stress staat en slecht slaapt, kan je pijnsysteem gevoeliger worden. Lichamelijke inspanning, zoals tillen of bukken, wordt dan moeilijker voor je lichaam om te verdragen. Je rug kan daardoor sneller ‘overbelast’ raken.
- Somberheid en angst kunnen ervoor zorgen dat naar buiten gaan en bewegen moeilijker wordt. Je komt dan in een kringloop van weinig bewegen en veel binnen zitten. Je rug krijgt dan niet voldoende beweging en kan stijf en pijnlijk worden.
- Overgewicht kan je algehele gezondheid beïnvloeden, inclusief de gezondheid van je rug, vooral als je niet veel beweegt. Dit kan leiden tot rugpijn. Als je bovendien een baan hebt waarbij je veel zit, kan de combinatie van weinig beweging en een slechte gezondheid de situatie verergeren.
Dit zijn drie voorbeelden, maar er zijn veel dingen die invloed kunnen hebben op het ontstaan van rugpijn. Elke situatie waarin rugpijn ontstaat, is uniek.
Kijk ook wat je kunt doen om rugpijn in de toekomst te voorkomen.
Heb jij rug- of herniaklachten?